ఇర్రిటబుల్ బవెల్ సిండ్రోమ్- IBS (ప్రకోప ప్రేగు రుగ్మత): కారణాలు, లక్షణాలు, నిర్ధారణ మరియు సమర్థవంతమైన నిర్వహణ మార్గములు

ఇర్రిటబుల్ బవెల్ సిండ్రోమ్- IBS (ప్రకోప ప్రేగు రుగ్మత): కారణాలు, లక్షణాలు, నిర్ధారణ మరియు సమర్థవంతమైన నిర్వహణ మార్గములు

ఇర్రిటబుల్ బవెల్ సిండ్రోమ్ (IBS) అనేది పెద్ద ప్రేగును ప్రభావితం చేసే ఒక సాధారణ, దీర్ఘకాలిక రుగ్మత. దీనిని తాపజనక ప్రేగు వ్యాధి లేదా ప్రకోప ప్రేగు వ్యాధి అని కూడా అంటారు. ఇది ప్రాణాంతకం కానప్పటికీ జీవిత నాణ్యతను గణనీయంగా ప్రభావితం చేస్తుంది మరియు అనేక అసౌకర్య లక్షణాలను కలిగిస్తుంది. IBS యొక్క సంభావ్య కారణాలను అర్థం చేసుకోవడం, దాని విభిన్న లక్షణాలను గుర్తించడం మరియు సమర్థవంతమైన నిర్వహణ వ్యూహాలను అన్వేషించడం అనేది ఉపశమనం కోరుకునే వారికి చాలా కీలకం.

ఇరిటబుల్ బవెల్ సిండ్రోమ్ (IBS) అంటే ఏమిటి?

ఇరిటబుల్ బవెల్ సిండ్రోమ్ (IBS) అనేది జీర్ణవ్యవస్థను ప్రభావితం చేసే ఒక తాపజనక ప్రేగు రుగ్మత, IBS లో ప్రేగులు సాధారణంగా పనిచేయవలసిన విధంగా పనిచేయవు. ప్రేగు కండరాలు సంకోచించి, విశ్రాంతి పొందే విధానంలో మార్పులు సంభవిస్తాయి, దీని వలన ఆహారం ప్రేగుల ద్వారా వేగంగా లేదా నెమ్మదిగా కదులుతుంది. ఇది కడుపు నొప్పి, ఉబ్బరం, గ్యాస్ మరియు మలవిసర్జన అలవాట్లలో మార్పులకు దారితీస్తుంది. IBS అనేది ఒక సాధారణ రుగ్మత, ఇది అన్ని వయస్సుల వారిని ప్రభావితం చేస్తుంది, కానీ ఇది మహిళల్లో ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది. ఒత్తిడి, ఆహారం మరియు హార్మోన్ల మార్పులు వంటి అనేక అంశాలు IBS లక్షణాలను ప్రేరేపించగలవు. IBS కు ఖచ్చితమైన చికిత్స లేదు, కానీ జీవనశైలి మార్పులు, మందులు మరియు ప్రత్యామ్నాయ చికిత్సలు లక్షణాలను నిర్వహించడానికి సహాయపడతాయి.

ఇరిటబుల్ బవెల్ సిండ్రోమ్ (IBS) రావడానికి కారణాలు

ఇర్రిటబుల్ బవెల్ సిండ్రోమ్ (IBS) యొక్క ఖచ్చితమైన కారణం ఇంకా స్పష్టంగా తెలియదు, కానీ పరిశోధన అనేక అంశాల సంక్లిష్ట కలయికను సూచిస్తుంది. వాటి గురించి వివరంగా తెలుసుకుందాం:

  • పేగు కదలిక సమస్యలు: IBS మరీముఖ్యంగా జీర్ణవ్యవస్థ ద్వారా ఆహారాన్ని కదిలించే ప్రేగుల సాధారణ సంకోచాలను దెబ్బతీస్తుంది. ఈ సంకోచాలు చాలా బలంగా, చాలా బలహీనంగా లేదా సరిగా సమన్వయం కాకపోవచ్చు, ఇది విరేచనాలు లేదా మలబద్ధకానికి దారితీస్తుంది.
  • విసెరల్ హైపర్సెన్సిటివిటీ: IBS ఉన్న వ్యక్తులు సాధారణ ప్రేగు అనుభూతులకు అధిక సున్నితత్వాన్ని కలిగి ఉంటారు. ప్రేగు యొక్క నరాలు సాగడం లేదా గ్యాస్‌కు మరింత ప్రతిస్పందించవచ్చు, ఇది నొప్పి మరియు అసౌకర్యానికి దారితీస్తుంది.
  • మెదడు-పేగు అక్షం పనిచేయకపోవడం: మెదడు మరియు పేగు నాడీ వ్యవస్థ ద్వారా విస్తృతంగా సంభాషిస్తాయి. ఒత్తిడి, ఆందోళన మరియు ఇతర భావోద్వేగ కారకాలు పేగు పనితీరును ప్రభావితం చేస్తాయి మరియు IBS లక్షణాలను తీవ్రతరం చేస్తాయి.
  • గట్ బ్యాక్టీరియా అసమతుల్యత: ఈ ప్రేగులలో నివసించే బ్యాక్టీరియా యొక్క సంక్లిష్ట సంఘం, జీర్ణక్రియలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. మైక్రోబయోమ్‌లో మార్పులు IBS లక్షణాలకు దోహదం చేస్తాయి.
  • పోస్ట్-ఇన్ఫెక్షియస్ IBS: కొంతమంది వ్యక్తులు తీవ్రమైన జీర్ణశయాంతర సంక్రమణ (గ్యాస్ట్రోఎంటెరిటిస్) తర్వాత IBS కు గురవుతారు.
  • ఆహరం పడకపోవడం లేదా ఆహార ప్రతిచర్యలు: కొన్ని ఆహారాలు సున్నితమైన వ్యక్తులలో IBS లక్షణాలను ప్రేరేపిస్తాయి. లాక్టోస్, గ్లూటెన్ మరియు ఫెర్మెంటబుల్ ఒలిగోశాకరైడ్లు, డైసాకరైడ్లు, మోనోశాకరైడ్లు మరియు పాలీయోల్స్ (FODMAPs) వంటివి.
  • చిన్న ప్రేగులో బ్యాక్టీరియా పెరుగుదల: చిన్న ప్రేగులో అధిక మొత్తంలో బ్యాక్టీరియా పెరుగుదల అనేది గ్యాస్, ఉబ్బరం మరియు విరేచనాలకు దారితీస్తుంది, ఇది IBS లక్షణాలను అనుకరిస్తుంది.
  • మానసిక కారకాలు: ఒత్తిడి, ఆందోళన, నిరాశలు అనేవి IBS లక్షణాలను గణనీయంగా ప్రభావితం చేస్తాయి.

ఇరిటబుల్ బవెల్ సిండ్రోమ్ (IBS) లక్షణాలు

ఇర్రిటబుల్ బవెల్ సిండ్రోమ్ (IBS) లక్షణాలు వ్యక్తి నుండి వ్యక్తికి గణనీయంగా మారవచ్చు మరియు కాలక్రమేణా హెచ్చుతగ్గులకు గురవుతాయి. సాధారణ లక్షణాల గురించి వివరంగా తెలుసుకుందాం:

  • కడుపు నొప్పి మరియు తిమ్మిర్లు: ఇది తరచుగా ప్రధాన లక్షణం, సాధారణంగా మలవిసర్జన ద్వారా ఉపశమనం పొందుతుంది. మలవిసర్జన తర్వాత నొప్పి తగ్గుతుంది.
  • మలవిసర్జన అలవాట్లలో మార్పులు:
    • విరేచనాలు-(IBS-D): తరచుగా వదులుగా, నీరుగా మలం రావడం
    • మలబద్ధకం-(IBS-C): అరుదుగా, గట్టి, పొడి మలం.
    • మిశ్రమ IBS (IBS-M): విరేచనాలు మరియు మలబద్ధకం యొక్క ప్రత్యామ్నాయ అనుభవాలు.
  • ఉబ్బరం మరియు గ్యాస్: అధిక గ్యాస్ మరియు కడుపులో నిండుగా ఉన్న అనుభూతి..
  • అత్యవసర మలవిసర్జన: వెంటనే మలవిసర్జన చేయాలి అనిపించడం.
  • అసంపూర్ణ మలవిసర్జన:మలవిసర్జన తరువాత కూడా ఇంకా లోపల ఉన్నట్టు అనిపించడం.
  • మలంలో శ్లేష్మం: మలంలో జిగురులాంటి పదార్థం కనిపించడం వంటి అనుభూతి.
పై లక్షణాలతో బాధపడుతున్నారా?

ఇర్రిటబుల్ బవెల్ సిండ్రోమ్ (IBS) నిర్ధారణ

ఇర్రిటబుల్ బవెల్ సిండ్రోమ్ (IBS) ను నిర్ధారించడానికి కచ్చితమైన నిర్దిష్ట పరీక్ష లేదు. రోగ నిర్ధారణ అనేక అంశాల కలయికపై ఆధారపడి ఉంటుంది. వీటి గురించి వివరంగా తెలుసుకుందాం:

  • లక్షణాల చరిత్ర: రోమ్ IV ప్రమాణాలు IBS ను నిర్ధారించడానికి సాధారణంగా ఉపయోగించబడతాయి, ఇవి లక్షణాల నమూనాల ఆధారంగా నిర్ధారణ చేస్తాయి. వైద్యుడు రోగి యొక్క లక్షణాల గురించి వివరంగా తెలుసుకుంటాడు, అవి ఎంతకాలం నుండి ఉన్నాయి, ఎంత తీవ్రమై ఉన్నాయి, మరియు ఏవైనా నిర్దిష్ట ఆహారాలు లేదా పరిస్థితులు వాటిని ప్రేరేపిస్తున్నాయా అని పరిశీలిస్తాడు.
  • శారీరక పరీక్ష: వైద్యుడు కడుపు సున్నితత్వం మరియు ఇతర సంకేతాలను అంచనా వేయడానికి శారీరక పరీక్షను నిర్వహిస్తాడు. కడుపుని నొక్కి చూడటం, ప్రేగు శబ్దాలను వినడం మరియు ఇతర శారీరక పరీక్షలు చేస్తారు.
  • ఇతర పరిస్థితులను నిర్థారించి వేరు చేయడం : రక్త పరీక్షలు, మలం పరీక్షలు మరియు ఇమేజింగ్ అధ్యయనాలు (కొలొనోస్కోపీ, సిగ్మోయిడోస్కోపీ, CT స్కాన్) వంటి పరీక్షలు తాపజనక ప్రేగు వ్యాధి (IBD), సెలియక్ వ్యాధి లేదా కొలొరెక్టల్ క్యాన్సర్ వంటి ఇతర పరిస్థితులను గుర్తించడానికి ఉపయోగించబడతాయి.
    • రక్త పరీక్షలు: రక్తహీనత, సంక్రమణ లేదా ఇతర సమస్యలను గుర్తించడానికి సహాయపడతాయి.
    • మలం పరీక్షలు: సంక్రమణలు లేదా రక్తస్రావం వంటి సమస్యలను గుర్తించడానికి సహాయపడతాయి.
    • కొలొనోస్కోపీ, సిగ్మోయిడోస్కోపీ మరియు CT స్కాన్ వంటి ఇమేజింగ్ అధ్యయనాలు: ప్రేగులలోని నిర్మాణ అసాధారణతలను గుర్తించడానికి సహాయపడతాయి.

ఈ పరీక్షలు వైద్యుడికి IBS ను నిర్ధారించడానికి మరియు ఇతర తీవ్రమైన పరిస్థితులను వేరుచేసి చికిత్స చేయడానికి సహాయపడతాయి.

ఇర్రిటబుల్ బవెల్ సిండ్రోమ్ (IBS) కి చికిత్స

ఇర్రిటబుల్ బవెల్ సిండ్రోమ్ (IBS) ను నిర్వహించడానికి జీవనశైలి మార్పులు, ఆహార మార్పులు, మందులు మరియు మానసిక చికిత్సల కలయిక అవసరం. వీటి గురించి వివరంగా తెలుసుకుందాం:

జీవనశైలి మార్పులు

  • ఒత్తిడి నిర్వహణ: యోగా, ధ్యానం, లోతైన శ్వాస వ్యాయామాలు మరియు కాగ్నిటివ్ బిహేవియరల్ థెరపీ (CBT) వంటి పద్ధతులు ఒత్తిడిని నిర్వహించడానికి సహాయపడతాయి.
  • క్రమం తప్పకుండా వ్యాయామం: శారీరక శ్రమ ప్రేగు కదలికను మెరుగుపరుస్తుంది మరియు ఒత్తిడిని తగ్గిస్తుంది.
  • తగినంత నిద్ర: మొత్తం ఆరోగ్యానికి తగినంత నిద్ర అవసరం మరియు ప్రేగు పనితీరును నియంత్రించడానికి సహాయపడుతుంది.
  • క్రమం తప్పకుండా భోజన సమయాలు: స్థిరమైన సమయాల్లో భోజనం చేయడం మలవిసర్జన అలవాట్లను నియంత్రించడానికి సహాయపడుతుంది.

ఆహార మార్పులు

  • తక్కువ FODMAP ఆహారం (Low-FODMAP Diet): ఈ ఆహారం IBS లక్షణాలను ప్రేరేపించే ఫెర్మెంటబుల్ కార్బోహైడ్రేట్‌లను పరిమితం చేస్తుంది.
  • ఫైబర్ వినియోగాన్ని పెంచడం (IBS-C కోసం): సాధారణంగా ఫైబర్ మలాన్ని మృదువుగా చేయడానికి మరియు సాధారణ మలవిసర్జనను ప్రోత్సహించడానికి సహాయపడుతుంది.
  • గ్లూటెన్-ఫ్రీ లేదా లాక్టోస్-ఫ్రీ ఆహారం (Gluten-Free or Lactose-Free Diet): గ్లూటెన్ సంబంధిత ఆహారాలు పడకపోయినట్లు అనుమానించినట్లయితే, వాటిని దూరం పెట్టడంతో ఉపశమనం కలుగుతుంది.

మందులు

  • యాంటిస్పాస్మోడిక్స్: ఈ మందులు కడుపు తిమ్మిర్లను తగ్గించడంలో సహాయపడతాయి.
  • యాంటీడయేరియల్స్: ఈ మందులు విరేచనాలను నియంత్రించడంలో సహాయపడతాయి.
  • లాక్సేటివ్స్: ఈ మందులు మలబద్ధకం నుండి ఉపశమనం పొందడంలో సహాయపడతాయి.
  • యాంటిడిప్రెసెంట్స్: ట్రైసైక్లిక్ యాంటిడిప్రెసెంట్స్ లేదా సెలెక్టివ్ సెరోటోనిన్ రీఅప్టేక్ ఇన్హిబిటర్స్ (SSRIs) నొప్పిని నిర్వహించడానికి మరియు మానసిక స్థితిని మెరుగుపరచడానికి సహాయపడతాయి.
  • ఒపియాయిడ్ రిసెప్టర్ మాడ్యులేటర్: ఈ మందు ప్రేగు కదలికను తగ్గించడంలో సహాయపడుతుంది.
  • యాంటిబయోటిక్స్: యాంటీబయాటిక్ మందులు బ్యాక్టీరియా అధిక పెరుగుదలను తగ్గించడంలో సహాయపడతాయి.
  • క్లోరైడ్ ఛానల్ యాక్టివేటర్లు: ఈ మందులు ప్రేగులలో ద్రవం & స్రావాన్ని పెంచడంలో సహాయపడతాయి.

మానసిక చికిత్సలు

  • కాగ్నిటివ్ బిహేవియరల్ థెరపీ (CBT): IBS లక్షణాలకు దోహదం చేసే ప్రతికూల ఆలోచనా విధానాలు మరియు ప్రవర్తనలను గుర్తించడానికి మరియు సవరించడానికి సహాయపడుతుంది.
  • హిప్నోథెరపీ: ప్రేగు సున్నితత్వాన్ని తగ్గించడానికి మరియు ప్రేగు పనితీరును మెరుగుపరచడానికి సహాయపడుతుంది.
  • మైండ్‌ఫుల్‌నెస్-బేస్డ్ స్ట్రెస్ రిడక్షన్ (MBSR): ఒత్తిడిని నిర్వహించడానికి ఆలోచనలు మరియు భావాల గురించి అవగాహన పెంచుకోవడానికి ఈ చికిత్స సహాయపడుతుంది.

ఇర్రిటబుల్ బవెల్ సిండ్రోమ్ (IBS) నివారణ & తీసుకోవలసిన జాగ్రత్తలు

ఇర్రిటబుల్ బవెల్ సిండ్రోమ్ (IBS) అనేది జీర్ణవ్యవస్థకు సంబంధించిన సమస్య. దీనిని పూర్తిగా నివారించడం సాధ్యం కానప్పటికీ, కొన్ని జీవనశైలి మార్పులు మరియు ఆహారపు అలవాట్లను పాటించడం ద్వారా లక్షణాలను తగ్గించుకోవచ్చు మరియు పరిస్థితిని నియంత్రించవచ్చు. IBS నివారణకు సహాయపడే 10 ముఖ్యమైన సూచనలు ఇక్కడ ఉన్నాయి:

  • ఫైబర్ అధికంగా ఉండే ఆహారం తీసుకోండి: పండ్లు, కూరగాయలు, తృణధాన్యాలు మరియు చిక్కుళ్ళు వంటి ఫైబర్ అధికంగా ఉండే ఆహారాలు మలబద్ధకాన్ని నివారించడానికి మరియు మలాన్ని మృదువుగా ఉంచడానికి సహాయపడతాయి.
  • పుష్కలంగా నీరు త్రాగండి: రోజుకు కనీసం 8-10 గ్లాసుల నీరు త్రాగడం వలన మలబద్ధకం నివారించబడుతుంది మరియు జీర్ణక్రియ సక్రమంగా ఉంటుంది.
  • క్రమం తప్పకుండా వ్యాయామం చేయండి: శారీరక శ్రమ ప్రేగు కదలికలను మెరుగుపరుస్తుంది మరియు ఒత్తిడిని తగ్గిస్తుంది, ఇది IBS లక్షణాలను తగ్గించడంలో సహాయపడుతుంది.
  • ఒత్తిడిని తగ్గించుకోండి: యోగా, ధ్యానం, శ్వాస వ్యాయామాలు మరియు ఇతర విశ్రాంతి పద్ధతులను ఉపయోగించి ఒత్తిడిని తగ్గించుకోండి. ఒత్తిడి IBS లక్షణాలను తీవ్రతరం చేస్తుంది.
  • క్రమం తప్పకుండా భోజనం చేయండి: రోజుకు మూడు పూటలా సమయానికి భోజనం చేయడం వలన జీర్ణక్రియ సక్రమంగా ఉంటుంది. భోజనం మానేయడం లేదా ఆలస్యం చేయడం ప్రేగు సమస్యలను పెంచుతుంది.
  • ప్రేరేపించే ఆహారాలను గుర్తించండి: లాక్టోస్, గ్లూటెన్, కెఫిన్ మరియు కొవ్వు పదార్ధాలు వంటి కొన్ని ఆహారాలు IBS లక్షణాలను ప్రేరేపించవచ్చు. వాటిని గుర్తించి, వాటిని పరిమితం చేయండి.
  • తక్కువ FODMAP ఆహారం ప్రయత్నించండి: FODMAPs (ఫెర్మెంటబుల్ ఒలిగోశాకరైడ్లు, డైసాకరైడ్లు, మోనోశాకరైడ్లు మరియు పాలీయోల్స్) ప్రేగులలో గ్యాస్ మరియు ఉబ్బరాన్ని కలిగిస్తాయి. వీటిని తగ్గించడం వలన లక్షణాలు తగ్గుతాయి.
  • ప్రోబయోటిక్స్ తీసుకోండి: ప్రోబయోటిక్స్ ప్రేగులలోని మంచి బ్యాక్టీరియాను పెంచుతాయి, ఇది జీర్ణక్రియను మెరుగుపరుస్తుంది. పెరుగు, మజ్జిగ మరియు కొన్ని సప్లిమెంట్ల ద్వారా ప్రోబయోటిక్స్ పొందవచ్చు.
  • ధూమపానం మరియు మద్యపానం మానుకోండి: ధూమపానం మరియు మద్యపానం జీర్ణవ్యవస్థను దెబ్బతీస్తాయి మరియు IBS లక్షణాలను తీవ్రతరం చేస్తాయి.
  • వైద్యుల సలహా తీసుకోండి: లక్షణాలు తీవ్రంగా ఉంటే లేదా తరచుగా వస్తుంటే, వైద్యుడిని సంప్రదించి సరైన చికిత్స పొందండి.

IBS

వైద్యుడిని ఎప్పుడు సంప్రదించాలి?

IBS ప్రాణాంతకమైనది కానప్పటికీ, ఈ క్రింది సందర్భాలలో వైద్య సహాయం తీసుకోవడం చాలా ముఖ్యం:

  • పురీషనాళ రక్తస్రావం (మలంతో రక్తం పడడం)
  • కారణం లేకుండా బరువు తగ్గడం
  • తీవ్రమైన కడుపు నొప్పి
  • నిరంతర జ్వరం
  • రక్తహీనత (అనీమియా)
  • కుటుంబంలో కొలొరెక్టల్ క్యాన్సర్ లేదా తాపజనక ప్రేగు వ్యాధి (IBD) చరిత్ర

ముగింపు

IBS యొక్క వివిధ కారణాలు, లక్షణాలు మరియు చికిత్సా విధానాలను తెలుసుకోవడం చాలా ముఖ్యం. వైద్యులు మరియు పోషకాహార నిపుణుల వంటి ఆరోగ్య సంరక్షణ నిపుణుల సలహాలు తీసుకోవడం, వ్యక్తిగత అవసరాలకు అనుగుణంగా చికిత్స ప్రణాళికను రూపొందించడంలో సహాయపడుతుంది. ఆహార మార్పులు, ఒత్తిడి నిర్వహణ, వ్యాయామం, తగినంత నిద్ర మరియు మానసిక చికిత్స వంటి సమగ్ర విధానం IBS లక్షణాలను తగ్గించడంలో సహాయపడుతుంది.

యశోద హాస్పిటల్స్ వారు ఇర్రిటబుల్ బవెల్ సిండ్రోమ్ (తాపజనక ప్రేగు రుగ్మత) కు విధానపరమైన చికిత్స మరియు సమగ్రమైన సేవలను అందిస్తుంది. అనుభవజ్ఞులైన జీర్ణకోశ వైద్యులు, పోషకాహార నిపుణులు మరియు మానసిక చికిత్సకులు పేషెంటు అవసరాలకు అనుగుణంగా వ్యక్తిగతీకరించిన చికిత్సా ప్రణాళికలను రూపొందిస్తారు. ఆధునిక రోగనిర్ధారణ పద్ధతులు మరియు చికిత్సా విధానాలతో, యశోద హాస్పిటల్స్ IBS లక్షణాలను సమర్థవంతంగా తగ్గించడానికి మరియు పేషెంటుల జీవన నాణ్యతను మెరుగుపరచడానికి కృషి చేస్తుంది.

మీ ఆరోగ్య సంరక్షణ గురించి ఏవైనా సందేహాలు ఉన్నాయా? సహాయం చేయడానికి మేము సిద్దంగా ఉన్నాము! మా అనుభవంతులైన నిపుణుల సలహా కొరకు +918929967127 కి కాల్ చేయగలరు.

About Author –

Dr. K. S. Somasekhar Rao, Senior Consultant Gastroenterologist, Hepatologist & Advanced Therapeutic Endoscopist

About Author

Dr. K. S. Somasekhar Rao | yashoda hospitals

Dr. K. S. Somasekhar Rao

MD (Gen Med), DM (Gastro)

Senior Consultant Gastroenterologist, Hepatologist & Advanced Therapeutic Endoscopist