గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి (GERD) : కారణాలు, లక్షణాలు, జాగ్రత్తలు, చికిత్స

గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి (GERD) : కారణాలు, లక్షణాలు, జాగ్రత్తలు, చికిత్స

గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి (GERD) అంటే ఏమిటి?

మానవుని జీర్ణవ్యవస్థలో నోటి నుండి తీసుకున్న ఆహారం అన్నవాహిక ద్వారా జీర్ణాశయం/ కడుపు లోకి చేరుతుంది. అన్నవాహిక చివరిలో ఒక కవాటము (వాల్వ్) లాంటి అమరిక ఉంటుంది, దీనిని లోవర్ ఎసోఫాజియల్ స్పింక్టర్ అంటారు. మనం ఆహారం తీసుకున్నప్పుడు గుటక వేసే సమయంలో ఈ వాల్వ్ తెరుచుకుంటుంది, ఆహారం జీర్ణాశయంలోకి వెళ్లిన తర్వాత దానంతట అదే మూసుకుపోతుంది. మనం తీసుకున్న ఆహారం సులభంగా జీర్ణమవ్వడానికి జీర్ణాశయంలో కొన్ని రకాల ఆమ్లాలు ఉత్పత్తి చేయబడతాయి. సాధారణంగా ఆహారం తీసుకుంటున్న సమయంలో అతి తక్కువ మోతాదులో అన్నవాహికలోకి వచ్చే అవకాశం ఉంది. కానీ అన్నవాహిక చివరన ఉన్న వాల్వ్ మూసుకోకపోతే ఈ ఆమ్లాలు అన్నవాహికలోకి వెళ్తాయి, ఇలా జరగడాన్నే గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి (GERD) అంటారు. ఈ వ్యాధి సంభవించడానికి కారణాలు, లక్షణాలు, చికిత్స గురించిన పూర్తి సమాచారం ఇక్కడ తెలుసుకోవచ్చు.

గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి కారణాలేంటి?

గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి సాధారణంగా అనేక కారణాల వలన వస్తుంది. ఆ కారణాలను ఇక్కడ తెలుసుకోవచ్చు.

మధుమేహం : శరీరంలో చక్కెర స్థాయి నియంత్రించలేని స్థితిలో ఉన్నప్పుడు అది గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధికి కారణం కావచ్చు.

థైరాయిడ్ : హైపో థైరాయిడిజం వలన కూడా గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధికి కారణమవుతుంది.

విటమిన్ D లోపం : శరీరంలో విటమిన్ D లోపం కూడా ఈ వ్యాధి రావడానికి కారణమవుతుంది.

హయాటల్ హెర్నియా : అన్నవాహిక లోని కొంత భాగం ఉబ్బి ఉండడాన్ని హయాటల్ హెర్నియా అంటారు, ఈ సమస్య ఉన్నవారిలో కూడా గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి వచ్చే అవకాశం ఉంది.

ఊబకాయం : సాధారణంగా అధిక బరువు ఉన్నవారిలో గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి వచ్చే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంటుంది, పొట్ట ఎక్కువ ఉన్నవారికి కడుపు మీద ఒత్తిడి పెరుగుతుంది, దీని వలన లోవర్ ఎసోఫాజియల్ స్పింక్టర్ (LES) బలహీనపడుతుంది. తద్వారా కడుపులో ఉత్పత్తైన ఆమ్లాలు తిరిగి అన్నవాహిక లోకి వస్తాయి.

అజీర్తి : మనం తీసుకున్న ఆహారం జీర్ణం అవ్వడానికి ఆలస్యమవ్వడం వలన కూడా గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి వచ్చే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంది.

ఆహారపు అలవాట్లు : మనం తీసుకునే ఆహారంలో ఎక్కువ కారం కలిగినవి, అధిక కొవ్వు పదార్ధాలు, కెఫీన్ ఎక్కువగా ఉన్న పదార్ధాలను చేర్చడం వలన లోవర్ ఎసోఫాజియల్ స్పింక్టర్ (LES) బలహీనపడుతుంది దీని ద్వారా గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి రావడానికి అవకాశం ఉంది.

ధూమపానం / మద్యపానం : ధూమపానం, మద్యపానం శరీరానికి అనేక రకాలైన హాని కలిగిస్తాయి, ఎక్కువగా సిగరెట్ తాగడం, ఆల్కహాల్ సేవించడం వలన అన్నవాహికలో పుండ్లు పడతాయి, వీటి కారణంగా గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి మాత్రమే కాకుండా వివిధ రకాలైన అల్సర్లు మరియు క్యాన్సర్లు కూడా సంక్రమించే అవకాశం ఉంది.

భోజనం చేయగానే నిద్రకు ఉపక్రమించడం : సాధారణంగా చాలామంది భోజనం చేసిన వెంటనే నిద్రకు ఉపక్రమిస్తారు. ఇలా చేయడం వలన కడుపులోని పదార్ధాలు మరియు ఆమ్లాలు తిరిగి అన్నవాహికలోకి వచ్చి గొంతులో, ఛాతిలో మంట మరియు అసౌకర్యం కలిగేలా చేస్తాయి.

ఒత్తిడి మరియు ఆందోళన : ఎక్కువగా ఆందోళన పడడం, లేదా ఒత్తిడికి గురవ్వడం వలన లోవర్ ఎసోఫాజియల్ స్పింక్టర్ (LES) లో మార్పులు చోటు చేసుకుంటాయి. దీని వలన కూడా గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి వస్తుంది.

గర్భధారణ : గర్భధారణ సమయంలో మహిళల శరీరం అనేక మార్పులకు లోనవుతుంది, ఈ సమయంలో గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి వచ్చే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంటుంది. గర్భధారణ సమయంలో వివిధ హార్మోన్ల స్థాయి హెచ్చు తగ్గులకు లోనవుతుంది, ఈ హార్మోన్ల అసమతుల్యత ప్రభావం వలన గర్భధారణ గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధికి కారణమవుతుంది.

GERD

గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి లక్షణాలు ఎలా ఉంటాయి?

గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వలన అన్నవాహిక , ఛాతీ, కడుపు భాగాల్లో అసౌకర్యంగా ఉంటుంది. ఈ లక్షణాలు ఒక వ్యక్తి నుండి మరో వ్యక్తికి మారుతూ ఉంటాయి. గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి లక్షణాలు ఈ క్రింది విధంగా ఉంటాయి.

ఛాతీలో మంట : భోజనం చేసిన తర్వాత లేదా పడుకున్నప్పుడు ఛాతీలో మంటగా ఉంటుంది. కొన్నిసార్లు ఛాతీలో నొప్పి కూడా కలగవచ్చు. ఛాతీలో నొప్పి తీవ్రంగా ఉంటే దానిని హార్ట్ ఎటాక్ వచ్చినట్టు పేషేంట్ అనుకోవచ్చు. ఇది హార్ట్ ఎటాక్ కానప్పటికీ ఛాతీలో నొప్పి కలుగుతుంటే వెంటనే డాక్టర్ ను సంప్రదించాలి.

ఆహారం తిరిగి అన్నవాహికలోకి రావడం : భోజనం పూర్తి చేసిన తర్వాత కడుపులోని పదార్ధాలు తిరిగి అన్నవాహికలోకి మరియు నోటి వరకూ వస్తూంటాయి.

మింగడంలో ఇబ్బంది : ఆహారం మింగడంలో ఇబ్బందిగా ఉంటుంది మరియు ఆహారం మింగే సమయంలో నొప్పి ఎక్కువగా ఉంటుంది.

గొంతు నొప్పి : గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి ఉన్నవారికి గొంతునొప్పి మరియు గొంతులో మంట కలుగుతాయి.

నోటిలో పుల్లగా అనిపించడం : కడుపులో ఉండే ఆమ్లాలు అన్నవాహిక ద్వారా నోట్లోకి రావడం వలన నోరు పుల్లగా అనిపిస్తుంది, కొన్ని సందర్భాలలో నోటినుండి దుర్వాసన కూడా వస్తుంది.

వికారం : ఈ వ్యాధి వలన పేషేంట్ కడుపులో వికారంగా అనిపిస్తుంది, ఆహారం కొంచెం తినగానే కడుపు నిండిపోయిన భావన కలుగుతుంది. కొన్నిసార్లు వాంతులు కూడా కలుగుతాయి.

దగ్గు : కడుపులో ఉత్పత్తి అయిన ఆమ్లాలు తిరిగి అన్నవాహికలోకి, గొంతులోకి రావడం వలన దగ్గు ఎక్కువగా వచ్చే అవకాశం ఉంది.

గొంతులో ముద్ద : ఆహారం తినే సమయంలో గొంతులో ముద్ద లాగా అనిపించడం, మింగే సమయంలో గొంతులో అడ్డుపడుతున్న భావన కలగడం జరుగుతుంది.

GERD లక్షణాలు మీలో కనిపిస్తున్నాయా?

గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి నిర్దారించడానికి ఎలాంటి పరీక్షలు అవసరం?

గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి నిర్దారించడానికి ఈ క్రింది పరీక్షలను డాక్టర్లు సూచిస్తారు

అప్పర్ ఎండోస్కోపీ : అన్నవాహిక లోపలి భాగంలో ఆమ్లాల స్థాయి తెలుసుకోవడానికి ఈ పరీక్ష నిర్వహిస్తారు. ఈ పరీక్షలో భాగంగా కెమెరా కలిగి ఉన్న ఒక ట్యూబ్ ను పేషేంట్ నోటి ద్వారా అన్నవాహిక లోపలికి పంపి ఆ కెమెరా సంగ్రహించిన చిత్రాల ద్వారా వ్యాధిని నిర్దారిస్తారు.

pH పరీక్ష : ఈ పరీక్షలో భాగంగా ఒక సన్నటి ట్యూబ్ వంటి పరికరాన్ని అన్నవాహిక లోపలికి అమర్చుతారు. దీని ద్వారా అన్నవాహికలోకి వస్తున్న ఆమ్లాల స్థాయిని 24 గంటల పాటు పర్యవేక్షిస్తారు.

ఎసోఫాగియల్ మానోమెట్రీ : ఈ పరీక్షలో కూడా ఒక సన్నటి ట్యూబ్ ను అన్నవాహిక లోపలికి అమర్చుతారు. ఆహారాన్ని మింగే అప్పుడు అన్నవాహికలోని కండరాల సంకోచాలను కొలుస్తుంది, దీని ద్వారా అన్నవాహిక పనితీరును తెలుసుకుంటారు.

బేరియం స్వాలో పద్ధతి : ఈ పద్దతిలో పేషేంట్ చేత బేరియం ద్రవాన్ని తాగిస్తారు. పేషేంట్ బేరియం ద్రవాన్ని తాగిన తర్వాత అది ఒక పూత లాగా ఏర్పడుతుంది, ఆ తర్వాత ఎక్స్-రే తీయడం ద్వారా అన్నవాహిక లేదా కడుపులో ఉన్న అసాధారణతలను సులభంగా గుర్తించవచ్చు.

జీర్ణ వ్యవస్థ ఎక్స్-రే : పేషేంట్ యొక్క జీర్ణ వ్యవస్థను ఎక్స్-రే తీయడం ద్వారా వారి అన్నవాహికలో ఉన్న సమస్యలను నిర్దారిస్తారు.

గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి ఉన్నవారు ఎలాంటి జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి?

గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి ఉన్నవారు ఈ క్రింద సూచించిన జాగ్రత్తలను తీసుకోవడం ద్వారా వ్యాధి తీవ్రతను తగ్గించుకోవచ్చు.

శారీరక బరువు నిర్వహణ : గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధికి ముఖ్య కారణం అధిక బరువు ఉండడమే, కాబట్టి శరీరం బరువును సరైన క్రమంలో ఉంచుకోవాలి.

మసాలాలు, కారం తగ్గించాలి: తీసుకునే ఆహారంలో మసాలాలు, కారం, వెల్లుల్లి, టమాటో సాస్ మొదలైన పదార్ధాలను మితంగా తీసుకోవాలి. కెఫిన్ కలిగిన ఆహార పదార్ధాలను తీసుకోకూడదు.

ఆహారాన్ని ఎక్కువగా నమలాలి : ఆహారాన్ని త్వరగా మింగకుండా, నిదానంగా, సరిగ్గా నమలాలి. దీని వలన ఆహారం త్వరగా జీర్ణమవుతుంది.

ఆహారం తీసుకున్న వెంటనే పడుకోకూడదు : చాలామంది ఆహారం తీసుకున్న వెంటనే నిద్రకు ఉపక్రమిస్తారు, దీని వలన తీసుకున్న ఆహారం తిరిగి అన్నవాహిక లోపలికి వస్తుంది. రాత్రిపూట భోజనం చేసిన తర్వాత నిద్రించడానికి మధ్య కనీసం రెండు నుండి మూడు గంటల వ్యవధి ఉండాలి, అప్పుడు తీసుకున్న ఆహారం త్వరగా జీర్ణం అవుతుంది.

ధూమపానం చేయకూడదు : ధూమపానం చేయడం వలన గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి తీవ్రత పెరుగుతుంది, అంతే కాకుండా అన్నవాహికలో పుండ్లు ఏర్పడి అల్సర్ రావడానికి అవకాశం ఎక్కువగా ఉంటుంది.

గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధికి ఎలాంటి చికిత్స చేయాలి?

పేషేంట్ కు ఉన్న లక్షణాలను బట్టి గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధికి చికిత్స అందిస్తారు, ఈ చికిత్స పేషేంట్ నుండి పేషేంట్ కు మారుతూ ఉంటుంది. సాధారణంగా గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధికి ఈ క్రింద సూచించిన చికిత్సను అందిస్తారు.

యాంటాసిడ్స్ : పేషేంట్ శరీరంలో యాసిడ్లను వాటి ప్రభావాన్ని తగ్గించడానికి వీటిని సూచిస్తారు. వీటి వలన ఛాతీ మంట, నొప్పి సమస్యల నుండి ఉపశమనం కలుగుతుంది.

H2 బ్లాకర్స్ : కడుపులో యాసిడ్ ఉత్పత్తిని తగ్గించడానికి ఈ మందులను సూచిస్తారు.

ప్రోకినిటిక్స్ : అన్నవాహిక స్పింక్టర్ బలోపేతం చేయడానికి ఈ మందులను సూచిస్తారు.

ప్రోటాన్ పంప్ ఇన్హిబిటర్స్ : ఈ మందులను కూడా కడుపులో ఆమ్లాల ఉత్పత్తిని తగ్గించడానికి సూచిస్తారు.

ఫండోప్లికేషన్ : ఈ ఆపరేషన్ లో భాగంగా పేషేంట్ యొక్క అన్నవాహిక క్రింది భాగానికి జీర్ణాశయం యొక్క పై భాగాన్ని చుడతారు. దీని వలన అన్నవాహిక చివరి భాగం బలోపేతమయ్యి యాసిడ్ వెనక్కి వెళ్లే అవకాశం తగ్గుతుంది.

ముగింపు

గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధికి మందుల ద్వారా చికిత్స అందించినప్పుడు పేషేంట్లు వారి శారీరక అలవాట్ల పట్ల కూడా సరైన జాగ్రత్త వహించాలి మరియు డాక్టర్ సూచించిన మందులను క్రమం తప్పకుండా వాడాలి. ఈ మందులను సరైన పద్దతిలో వాడకపోతే గ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ వ్యాధి తిరిగి వచ్చే అవకాశాలు ఎక్కువగా ఉన్నాయి, పైగా కేవలం మందులతో ఈ వ్యాధి పూర్తిగా నయం కాదు. పేషేంట్ లో వ్యాధి తీవ్రతను బట్టి మందులతో ఈ లక్షణాలను తగ్గించవచ్చు, అరుదైన కేసులలో శస్త్రచికిత్స అవసరమవుతుంది.

మీ ఆరోగ్య సంరక్షణ గురించి ఏవైనా సందేహాలు ఉన్నాయా? సహాయం చేయడానికి మేము సిద్దంగా ఉన్నాము! మా అనుభవంతులైన నిపుణుల సలహా కొరకు +918929967127 కి కాల్ చేయగలరు.

About Author –

Dr. Kiran Peddi, Consultant Gastroenterologist

About Author

Dr. Kiran Peddi | yashoda hospitals

Dr. Kiran Peddi

MRCP (UK), FRCP (Lon), CCT Gastro (UK), Fellowship in Advanced Endoscopy and IBD (Aus)

Consultant Medical Gastroenterologist